Ολλανδία: Το πλυντήριο του Βορρά

Αν η Κύπρος είναι «πλυντήριο μαύρου χρήματος», όπως επισημάνθηκε ξανά και ξανά από Ευρωπαίους αξιωματούχους και μεγάλα ΜΜΕ, τότε η Ολλανδία, η χώρα προέλευσης του επικεφαλής του Eurogroup, Γέρουν Ντάισελμπλουμ, είναι οι 29 κατασκευαστές πλυντηρίων μαζί. Πρόκειται για έναν φορολογικό παράδεισο για πολυεθνικές, μεγιστάνες, ροκ σταρ και δικτάτορες στην καρδιά της Ευρώπης. Απ' αυτόν, εντός του 2010 πέρασαν τουλάχιστον 10.2 τρισεκατομμύρια ευρώ προκειμένου να μη φορολογηθούν όπως θα έπρεπε. Το ποσό αυτό είναι μετριοπαθώς υπολογισμένο, αφού κάποιοι μιλούν για 12.3 τρισ.. Ακόμα κι έτσι είναι 15 φορές το ολλανδικό ΑΕΠ και έχει πολλαπλασιαστεί απ' το 2002, όταν έφτανε στα 3.6 τρισεκατομμύρια και ήταν «μόλις» οκτώ φορές το ΑΕΠ της Ολλανδίας. Πιο συγκεκριμένα, απ' τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου οι 91 έχουν μια ολλανδική θυγατρική. Οι 60 το κάνουν αποκλειστικά για φορολογικούς λόγους, ενώ οι 17 απ' αυτές θεωρούνται ύποπτες για διάφορους λόγους, όπως δείχνει η έρευνα της ολλανδικής εφημερίδας Volksrant. Το ποσοστό παρουσίας στις Κάτω Χώρες είναι 90% και για τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες, αφού 18 στις 20 έχουν ένα ολλανδικό χρηματο-οικονομικό σκέλος. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ η Ολλανδία είναι ο πρώτος προορισμός για δηλωθέντα κέρδη στον κόσμο. Μόνο τα κέρδη των εγκατεστημένων στην Ολλανδία πολυεθνικών αμερικανικής προέλευσης ανέρχονται στο 4.6% του ολλανδικού ΑΕΠ. Για τον ολλανδικό προϋπολογισμό πάντως, τα κέρδη της -όλο και μεγαλύτερης- προτίμησης που δείχνουν στη χώρα οι φοροφυγάδες δεν είναι σπουδαία. Μηδαμινά έσοδα Σε ετήσια βάση τα κρατικά έσοδα απ' τη συγκεκριμένη πολιτική υπολογίζονται σε περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ, ενώ υπάρχει και έμμεσο όφελος απ' τη δημιουργία 3.500 καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας. Απ' την άλλη, όμως, ας σημειωθεί ότι ενώ η φορολογία επιχειρήσεων συνεισέφερε 4% του ΑΕΠ στον κρατικό κορβανά το 2000, μέσα σε λίγα χρόνια το ποσοστό αυτό μειώθηκε σε 2.2% (2010). Οι Ολλανδοί διαχρονικά έχουν αποδείξει πως ξέρουν να βρίσκουν τον τρόπο για να πληρώνουν λιγότερους φόρους. Οταν στο παρελθόν το ολλανδικό κράτος θέλησε να φορολογήσει την ακίνητη περιουσία, ως συντελεστή έβαλε το πλάτος κάθε κτιρίου. Από τότε χρονολογούνται τα χαρακτηριστικά στενά σπίτια που γεμίζουν τα κανάλια του Αμστερνταμ. Η επινοητικότητα των Ολλανδών δεν έχει εκλείψει, καθώς ο «κανονικός» φορολογικός συντελεστής για τις επιχειρήσεις είναι 25%, δεν είναι δηλαδή χαμηλός. Υπάρχουν όμως παράθυρα... 13.300 εταιρείες «σφραγίδες» Στην Ολλανδία υπάρχουν γύρω στις 20 χιλιάδες ξένες εταιρείες. Εξ αυτών τα δύο τρίτα, περίπου 13.300 αφορούν εταιρείες-σφραγίδες, τίποτα παραπάνω από μια διεύθυνση αλληλογραφίας, κάτι που αποδεικνύεται αρκετό για να εκμεταλλευθούν τα προνόμια του ολλανδικού φοροσυστήματος. Το Αμστερνταμ κι οι άλλες ολλανδικές πόλεις είναι γεμάτες από εξειδικευμένους φοροτεχνικούς και δικηγόρους, γραφεία κι εταιρείες που διαχειρίζονται τις εικονικές εταιρείες. Το γεγονός δεν φαίνεται να συγκινεί τον «εξολοθρευτή» των... ξένων πλυντηρίων Γέρουν Ντάισελμπλουμ, υπουργό Οικονομικών και επικεφαλής του Eurogroup ο οποίος «άναψε» φωτιές στις τράπεζες του Νότου κυρίως και στους καταθέτες όλης της Ευρώπης, με τις δηλώσεις του περί «κουρέματος». Το καταφύγιο των σταρ Το σόλο της «αρπαχτής» Στην Ολλανδία, οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να έρθουν προκαταβολικά σε ειδική συμφωνία με την κυβέρνηση προκειμένου να πληρώνουν φόρο ακόμα και πολύ μικρότερο από 5%. Χάρη σε τέτοιου τύπου συμφωνίες, η Yahoo κατόρθωσε να πληρώσει μόνο 1,28 εκατομμύρια για τα 101,5 εκατ. ευρώ που έστειλε στην Ολλανδία- ποσοστό 1,2%. Ακόμα καλύτερα τα κατάφερε η Dell, της οποίας η ολλανδική θυγατρική το 2011 κατέβαλε σαν φόρο μόλις το 0,1% των κερδών της (ύψους 2 δισ. δολαρίων). Δεν είναι όμως μόνο οι επιχειρήσεις που επωφελούνται απ' τον ολλανδικό φοροπαράδεισο. Στο Αμστερνταμ έχουν μεταφέρει τη φορολογική τους βάση τρεις απ' τους Ρόλινγκ Στόουνς: Κιθ Ρίτσαρντς, Μικ Τζάγκερ και Τσάρλι Ουάτς διοχέτευσαν 340 εκατομμύρια ευρώ για τα οποία πλήρωσαν συνολικά 5.6 εκατ. ευρώ, δηλαδή 1,5% φόρο. Για τους προφανείς λόγους, τη μηδενική φορολογία σε κέρδη από πνευματικά δικαιώματα, την Ολλανδία διάλεξε και ο Μπόνο, ο τραγουδιστής και ηγέτης των U2. Το 2006 Το έκανε μετά το 2006, οπότε επιβλήθηκε φορολογία στα κέρδη από πνευματικά δικαιώματα στην πατρίδα του Ιρλανδία. Ετσι, κάθε φορά που παίζεται ένα τραγούδι του στο ελληνικό ραδιόφωνο ο Ιρλανδός σταυροφόρος κατά της φτώχειας γίνεται αφορολόγητα πλουσιότερος στην Ολλανδία. Για τους ίδιους λόγους, προτιμούν τη χώρα όσοι έχουν λαμβάνειν από πατέντες, όπως οι φαρμακοβιο- ­ μηχανίες και μαζί με αυτές -όπως αποκαλύφθηκε- και ο προεδρικός υποψήφιος στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές, Μιτ Ρόμνεϊ. Οι διαδρομές του χρήματος με «οχήματα ειδικού σκοπού» Φορολογικός παράδεισος με την τεχνική σάντουιτς Η Ολλανδία άρχισε να γίνεται φορολογικός παράδεισος με παγκόσμιο βεληνεκές μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε συμφωνήθηκε με τις αποικίες της στην Καραϊβική, τις Ολλανδικές Αντίλλες, να υπάρχει ένα ειδικό καθεστώς, το οποίο μετέτρεψε τόσο τα νησιά, όπου εκτιμάται ότι γύρω στα 300 δισ. δολάρια είναι «κρυμμένα» σε τράπεζες, όσο και τη μητροπολιτική Ολλανδία σε φοροπαράδεισο. Οι εταιρείες στην Ολλανδία μπορούσαν να χρησιμοποιούν τα νησιά για να διοχετεύσουν τα κέρδη τους πληρώνοντας μόνο 5% φόρο. Δεν υπάρχουν φόροι κίνησης κεφαλαίων ή μερίσματος στα νησιά, καθιστόντας τα έτσι τον ιδανικό σταθμό για όσους θέλουν να επενδύσουν εκτός Ευρώπης ή απλά να «επανενωθούν» με τα λεφτά τους. Το όλο σχήμα ονομάζεται «ολλανδικό σάντουιτς» και γνωρίζει δόξες εδώ και δύο δεκαετίες τουλάχιστον και χάρη σε αυτό η Ολλανδία βρίσκεται μονίμως ανάμεσα στις πρώτες θέσεις προέλευσης των κεφαλαίων που επενδύονται σε τρίτες χώρες. Οι απευθείας ξένες επενδύσεις που πραγματοποιούνται μέσω της Ολλανδίας υπολογίστηκαν σε 951 δισεκατομμύρια δολάρια, την ώρα που αυτές από την Ιαπωνία, για παράδειγμα, ανέρχονταν το ίδιο έτος (2010) σε 641 δισ. Τούτες οι επενδύσεις γίνονται μέσω εταιρειών που αποκαλούνται «οχήματα ειδικού σκοπού» (SPEs). Είναι οντότητες με λίγους ή καθόλου υπαλλήλους, μικρή ή ανύπαρκτη παρουσία στη χώρα, των οποίων το ενεργητικό και οι υποχρεώσεις αντιπροσωπεύουν επενδύσεις στο εξωτερικό. Οπως υπολογίζει ο ΟΟΣΑ σε πρόσφατη μελέτη του, απ' τα 3.207 δισ. δολάρια που μπήκαν στο Χρηματιστήριο του Αμστερνταμ το 2011, τα 2.625 δισ. ήταν μέσω των SPEs. Αντίστοιχα, το ίδιο έτος, απ' τα 4.002 δισ. δολάρια που κατευθύνθηκαν απ' την Ολλανδία σε τοποθετήσεις μετοχών στο εξωτερικό, τα 3.023 δισ. διοχετεύθηκαν μέσω των περίπου 14.300 εγκατεστημένων στην Ολλανδία SPEs. Εκτός απ' τις διμερείς συμφωνίες που έχει κάνει η Ολλανδία προκειμένου να αποφεύγεται η διπλή φορολόγηση ιδιωτών και επιχειρήσεων, οι οποίες υπερβαίνουν τις 100, υπάρχουν και άλλοι λόγοι που συνωστίζονται εκεί οι επιχειρήσεις. Πρώτα απ' όλα, ισχύει η «εξαίρεση της συμμετοχής». Αν μια ολλανδική εταιρεία συμμετέχει κατά 5% κατ' ελάχιστον στο μετοχικό κεφάλαιο μιας άλλης, τότε τα κέρδη που έχει η τελευταία στο εξωτερικό δεν φορολογούνται. Αυτός είναι ένας κανόνας που ισχύει απ' το 1893 και σχετίζεται με την εμπορική παράδοση της χώρας. Υποκρισία Σύμφωνα με τις επίσημες διακηρύξεις της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ανοίξει πόλεμο με τη φοροδιαφυγή, έχοντας δώσει εντολή στα κράτη-μέλη της ΕΕ να καταρτίσουν «μαύρες λίστες» φοροπαραδείσων και τεχνικών φοροαποφυγής, όμως δεν φαίνεται να έχει διάθεση να ασχοληθεί με το ολλανδικό πλυντήριο, για προφανείς μάλλον λόγους. Στις ΗΠΑ, παρότι υπολογίζονται σε 90 δισ. δολάρια τα ετήσια χαμένα έσοδα λόγω της εταιρικής φοροαποφυγής, όταν το 2009 ένα δελτίο Τύπου του Λευκού Οίκου έβαζε την Ολλανδία στην ίδια λίστα με τη Βερμούδα και τα νησιά Κέιμαν, η επίμαχη αναφορά απαλείφθηκε έπειτα από διπλωματικές πιέσεις της ολλανδικής πλευράς. ΠΗΓΗ:ΕΘΝΟΣ.GR