Αυτή η συνέντευξη έγινε μέσω skype το βράδυ της Παρασκευής. Με 8
ώρες διαφορά. Ο Γιάννης Βαρουφάκης έβλεπε έξω από το παράθυρό τους
Τεξανούς να κάνουν βόλτα στο κέντρο του Austin, ενώ μου μιλούσε για την
κρίση που βλέπει να βαθαίνει ανεπί(σ)τρεπτα, την βαθιά στεναχώρια του
που τον θεωρούν καταστροφολόγο, την πραγματική του σχέση με τον Γιώργο
Παπανδρέου, τον φίλο του Γιάννη Στουρνάρα, τον «Τσίπρα εξωτερικού».
Σε μια εκ βαθέων συζήτηση, ο Γιάννης Βαρουφάκης, καθηγητής πολιτικής οικονομίας και αρθρογράφος, απάντησε σε κάθε ερώτηση με μια φυσική ευθύτητα: Για τον «Εμφύλιο Πόλεμο» των γονιών του, την κόρη του Ξένια που αποχωρίστηκε, την αλήθεια για την θητεία του στο στρατό. «Ευθαρσώς», «πες μου», «κρίση», «δεν έχω πρόβλημα να απαντήσω σε αυτό»: οι φράσεις αυτές επέστρεφαν στην κουβέντα μας που δεν είχε στόχο τόσο μια νέα ανάλυση επί της κρίσης (αυτές τις παρακολουθούμε κάθε εβδομάδα σε LifΟ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, protagon.gr και Hot Doc όπου γράφει άμισθα, με εξαίρεση τα δύο πρώτα μέσα από τα οποία παίρνει ένα πολύ μικρό ποσό, όπως διαβεβαιώνει), όσο να μάθουμε ποιος πραγματικά είναι και τι έχει στο μυαλό του ο Γιάννης Βαρουφάκης. Ποιος είναι ο κύριος καθηγητής, που διδάσκει στο πανεπιστήμιο του Austin «Παγκόσμια και ευρωπαϊκή κρίση» (τι άλλο; λέει και ο ίδιος), αλλά και ένα καθαρά θεωρητικό μάθημα που στηρίζεται στις έννοιες «Αξία και ανάπτυξη».
Μεγάλωσα με τον Εμφύλιο Πόλεμο μέσα στο σπίτι
«Γεννήθηκα στο Παλαιό Φάληρο, με καταγωγή κυρίως από τo Kάιρο και την Κρήτη. Έχω μεγαλώσει με μια οικογένεια όπου το βασικό θέμα συζήτησης ήταν η πολιτική, με έντονες αντιπαραθέσεις. Ο πατέρας μου προερχόταν από την Αριστερά είχε περάσει χρόνια στη Μακρόνησο και στην εξορία, η μητέρα μου προερχόταν από μία συντηρητική οικογένεια. Η ίδια -για λόγους ιστορικών ατυχημάτων- στο πανεπιστήμιο ήταν ενταγμένη ακόμη και στην ακροδεξιά, θα έλεγα. Οπότε καταλαβαίνετε ότι ζούσα με τον Εμφύλιο Πόλεμο μέσα στο σπίτι μου. Βέβαια πολύ γρήγορα, από τα πρώτα χρόνια που ήταν μαζί οι γονείς μου συνέκλιναν προς την Κεντροαριστερά και οι δυο, αν και διατηρούσαν πάντα τις διαφορές τους. Ο πατέρας μου ψήφιζε ΕΔΑ, η μητέρα μου στη δεκαετία του '60 έγινε Παπανδρεϊκή. Μετά την πτώση της δικτατορίας ο πατέρας μου συνέχισε να ψηφίζει κομμουνιστικό κόμμα, η μητέρα μου ΠΑΣΟΚ, μέχρι που στη δεκαετία του '80 άρχισαν και οι δυο να ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ. Κατά 80% οι συζητήσεις μας αφορούσαν την πολιτική. Ακόμη και όταν ζούσα στο εξωτερικό επί 23 χρόνια, όταν έπαιρνα τηλέφωνο τη μητέρα μου, το πρώτο πράγμα που συζητούσαμε ήταν οι πολιτικές εξελίξεις (γελάει). Σε καμία περίπτωση δεν ήταν η κλασική Ελληνίδα μητέρα...
Ο παράδεισος της Αυστραλίας και οι δυο-τρεις υπηκοότητες
«Μετά το σχολείο έφυγα αμέσως για την Αγγλία όπου σπούδασα και στη συνέχεια δίδαξα, επί σχεδόν δέκα χρόνια. Όμως τα χιόνια της – αυτά τα καφέ, τα ανακατεμένα με λάσπη- και η Θάτσερ με έπεισαν να φύγω και να πάω στην Αυστραλία όπου μου είχαν κάνει πρόταση να διδάξω στο Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ. Με έκπληξή μου συνειδητοποίησα μετά από ένα μήνα ότι είναι ο παράδεισος και έστειλα την παραίτηση μου με φαξ στο Cambridge. Κάποια στιγμή έφτασα να έχω τρεις υπηκοότητες: ελληνική, αγγλική, αυστραλέζικη. Θυμάμαι το πρωινό που πέρασα στη Βρετανική πρεσβεία στην Καμπέρα παραδίδοντας το βρετανικό μου διαβατήριο – ο πρέσβης δεν είχε ακούσει ποτέ κάποιον να παραδίδει το βρετανικό διαβατήριο, να μην θέλει να είναι Βρετανός... Όμως και οι παράδεισοι κάποια στιγμή σε γεμίζουν με συναισθήματα φυγής. Γύρω στο 1995 η Αυστραλία έκανε μια συντηρητική στροφή, η οποία έφερε αλλαγές και στο Πανεπιστήμιο, συνδυάζοντας τα χειρότερα στοιχεία του εμπορικού και του δημόσιου. Ήταν η ώρα να αρχίσω να σχεδιάζω την επόμενη απόδρασή μου (όπως έκανα από την Ελλάδα μόλις τελείωσα το σχολείο, και από την Αγγλία το 1988). Το 2000 γύρισα στην Ελλάδα.»
Η αλήθεια για τη θητεία μου στο στρατό
«Ήμουν πάντα – αυτό να το γράψετε σας παρακαλώ – νομίμως εκτός στρατεύματος. Στην αρχή είχα την κλασική αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών. Τότε, πέρασε κάποιος νόμος που πρέπει να έγινε φωτογραφικά για φίλο πολιτικού, που έπιασε και μένα: Υπήρχε η πρόβλεψη να επεκταθεί μέχρι τα 32 χρόνια η αναβολή για όποιον δούλευε σε κάποιο από τα καλά πανεπιστήμια του εξωτερικού. Στη συνέχεια πήγα στην Αυστραλία και με έπιασε ο νόμος για τους υπερπόντιους μετανάστες που έπαιρναν εξαίρεση των στρατιωτικών κλήσεων. Δεν έπαιρναν όμως και πιστοποιητικό τύπου Α. Όταν επέστρεψα στην Αθήνα το 2000 χρειαζόμουν αυτό το πιστοποιητικό προκειμένου να διοριστώ στο Πανεπιστήμιο. Έτσι, κατατάγηκα και υπηρέτησα 4 μήνες, σε τάγμα ανεπιθύμητων... στη Σύρο».
H σχέση μου με τον Γιώργο, τον Νίκο, τον Αντρίκο Παπανδρέου
«Πριν γνωρίσω την οικογένεια Παπανδρέου, θυμάμαι την μητέρα μου να βρίσκεται συχνά με την Μαργαρίτα Παπανδρέου, στην δεκαετία του 70, και να εξορμούν πολλές γυναίκες μαζί στην επαρχία όπου πάσχιζαν να πείσουν τις αγρότισσες ότι είχαν δικαιώματα – ότι η ανδρική βία δεν ήταν κάτι το φυσιολογικό. Ήταν η εποχή της ΕΓΕ που μπήκε δυναμικά και στο σπίτι μου. Με τους Παπανδρέου η προσωπική μου σχέση ξεκίνησε χρόνια μετά όταν γνώρισα τον Αντρίκο, τότε που άρχισε η διαδικασία μετακίνησής του από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στο δικό μου Πανεπιστήμιο (το 2001), και συγκεκριμένα στον Τομέα Πολιτικής Οικονομίας που διεύθυνα. Η επαγγελματική συνεργασία μας γρήγορα εξελίχθηκε σε φιλία που συνεχίζεται έως σήμερα. Από το 2002 στην παρέα μας εντάχθηκε και ο Νίκος, ο αδελφός του με τον οποίο ανέπτυξα ανεξάρτητη φιλική σχέση. Στο πλαίσιο της παρέας εκείνης γνώρισα τον Γιώργο και την Άντα. Όταν, λίγο αργότερα, ο Γιώργος αποφάσισε να «κτυπήσει» την Προεδρία του ΠΑΣΟΚ, μου ζητήθηκε (όπως και σε πολύ κόσμο) να «βοηθήσω». Όπερ και έπραξα παρά το γεγονός ότι τους είχα δηλώσει πως δεν μπορώ να υποστηρίξω το ΠΑΣΟΚ, όπως είχε μετεξελιχθεί μετά το 1985.
Η κοπτική-ραπτική του ΓΑΠ
«Από τις ομιλίες που έγραψα θυμάμαι την πιο «τραυματική»: Μου είχε ζητηθεί να γράψω ομιλία οικονομικού περιεχομένου, που θα διάβαζε ο ΓΑΠ στο Ξενοδοχείο Τιτάνια, πριν τις εκλογές του 2004, σε κοινό οικονομικών συντακτών. Στόχος της ομιλίας ήταν να δείξει πως ο νέος Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είχε κάτι σημαντικό να πει για τα οικονομικά (που όλοι ήξεραν δεν ήταν το ισχυρό του «ατού»). Λέω «τραυματική» για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή ο λόγος που διάβασε τελικά ήταν αποτέλεσμα άκριτης κοπτικής-ραπτικής – λίγο από το δικό μου κείμενο, λίγο από κάποιων άλλων, λίγο αυτοσχεδιασμός ΓΑΠ, ένας αχταρμάς. Δεύτερον, και πιο σημαντικό, την ώρα της ομιλίας συνειδητοποίησα ότι είχαν «ξεχάσει» να καλέσουν τους... οικονομικούς συντάκτες. Σας αναφέρω αυτό το παράδειγμα για να πάρετε μια ιδέα του πόσο αποκαρδιωτική ήταν η όλη εμπειρία του να προσπαθείς να βοηθήσεις μια τέτοια χαοτική προσπάθεια.»
Γιατί παραιτήθηκα από τον Γιώργο
«Ο λόγος της απομάκρυνσής μου ήταν τριπλός: (Α) Κατάλαβα ότι η χαοτική «οργάνωση» δεν ήταν προϊόν ατυχήματος αλλά συνειδητή εκ μέρους ΓΑΠ, (Β) Η χαοτική «οργάνωση» δημιουργούσε συνθήκες διαγκωνισμών μεταξύ συμβούλων, με αποτέλεσμα όσοι εξ ημών δεν ενδιαφερόμασταν για τα οφίτσια (και άρα ήμασταν έτοιμοι να επιστρέψουμε σπίτι μας αν η δουλειά μας χαραμιζόταν) αποσυρόμασταν αφήνοντας δίπλα στον ΓΑΠ μόνο εκείνους που έμεναν επειδή ποθούσαν την εξουσία πιο πολύ από την ουσία. (Γ) Όταν το «σύστημα» αυτό, με μαθηματική ακρίβεια, οδηγούσε στην αποτυχία (δεν είναι τυχαίο ότι ο ΓΑΠ έχασε όλες τις εκλογές, εκτός από εκείνη που ο Κώστας Καραμανλής δεν ήθελε να κερδίσει) τότε ο ΓΑΠ δικαιολογούσε τις αποτυχίες του αναφερόμενος σε «υπονόμευση» από σκοτεινούς ανθρώπους και κέντρα. Έτσι κάποια στιγμή εντός του 2006 παραιτήθηκα και επισήμως.»
Η απόρρητη επιστολή μου στον Παπανδρέου το 2007
«Τον Σεπτέμβρη του 2007, μετά την εκλογική ήττα του, τού έστειλα επιστολή (την οποία δεν έχω κοινοποιήσει σε κανέναν, πέραν της οικογένειάς του) που του εξηγούσα γιατί δεν μπορούσα να τον υποστηρίξω για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ (τότε που είχε αναμετρηθεί με τον Βενιζέλο). Από τότε η κοινωνική μας σχέση τόσο με τον Γιώργο όσο και με τον Νίκο έπαψε να υφίσταται, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχουν αρνητικά συναισθήματα μεταξύ μας. (Έχω την εντύπωση ότι αν τύχει να συναντηθούμε θα αγκαλιαστούμε και θα φιληθούμε ειλικρινά. Άλλο η αντιπαράθεση επί πολιτικών ζητημάτων και άλλο οι ανθρώπινες σχέσεις.)»
Ο Αντρίκος, ο Καμμένος, αυτοί που έγλυφαν τους Παπανδρέου
«Με τον Αντρίκο τα πράγματα πάντα διέφεραν, καθώς η επαγγελματική σχέση μας συνεχίζεται αδιάκοπα, όπως και η κοινωνική/φιλική μας σχέση. Λέτε ότι «σπανίως έχουμε δει κάποιον να δεσμεύεται τόσο έντονα και κατηγορηματικά για την αθωότητα άλλου προσώπου». Δεν είναι έτσι, Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει καθημερινά σε όλα τα δικαστήρια του κόσμου. Να σας θυμίσω ότι σε κανένα δικαστήριο δεν τίθεται το ερώτημα σε μάρτυρα: «Είσαι διατεθειμένος να ορκιστείς για την αθωότητα του τάδε;» Όχι, αυτό που γίνεται είναι, αρχικά, εξαγγέλλεται μια συγκεκριμένη κατηγορία και κατόπιν ο μάρτυρας καλείται να τοποθετηθεί επί της συγκεκριμένης αυτής κατηγορίας. Π.χ. «είδα τον Κώστα στην Λαμία το βράδυ εκείνο – άρα είναι αδύνατον να διέπραξε φόνο στην Αθήνα εκείνη την στιγμή, όπως αναφέρει το κατηγορητήριο». Δεν τοποθετείται ο μάρτυρας γενικά και αόριστα ορκιζόμενος ότι ο Κώστας είναι γενικά και αόριστα αθώος για τα πάντα. Τοποθετείται επί της συγκεκριμένης κατηγορίας. Έτσι και στην περίπτωση του Αντρίκου με την υπόθεση ισχυρισμών του κ. Καμμένου. Δεν χρειάστηκε παρά να ρίξω μια ματιά στις δηλώσεις Καμμένου για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι οι κατηγορίες του περί CDS του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, και εμπλοκής του Αντρίκου Παπανδρέου σε αυτή την συναλλαγή που περιέγραφε-κατήγγειλε ο κ. Καμμένος, ήταν καθ' όλα ανυπόστατες. Στην ένορκη κατάθεσή μου αυτό είπα: Ότι δηλώνω ένορκα πως πρόκειται για γελοίες, κατασκευασμένες κατηγορίες που σε καμία των περιπτώσεων δεν μπορούν να στοιχειοθετήσουν κάποια ενοχή του Αντρίκου γιατί απλά δεν ήταν δυνατόν κάποιος να κάνει αυτό που αναφέρει ο κ. Καμμένος ακόμα και να ήθελε. Θεώρησα υποχρέωσή μου να το πω δημόσια και ένορκα σε μια χώρα που δεν έχει κατανοήσει την σημασία του τεκμηρίου της αθωότητας, σε μια χώρα όπου η κρίση αντικαθιστά στην έντονη πολιτική, διαλεκτική αντιπαράθεση με την ανθρωποφαγία. Και κάτι άλλο, τελευταίο: Δεν αντέχω να βλέπω ανθρώπους που έως πρότινος «έγλυφαν» την οικογένεια Παπανδρέου (όταν κάποιοι εξ ημών είχαμε σταθεί ενάντιοι, με μεγάλο προσωπικό και ψυχολογικό κόστος, στην κυβέρνηση ΓΑΠ) τώρα να κάνουν τα στραβά μάτια όταν ο Αντρίκος γίνεται το εξιλαστήριο θύμα ώστε εκείνοι, οι τέως ευνοούμενοι της οικογένειας και συνολικά του κατεστημένου, να συνεχίσουν να είναι στα πράγματα και να πασχίζουν για την επέκταση και επιβίωση της κλεπτοκρατίας.»
Ο καλός μου φίλος Γιάννης Στουρνάρας
«Με τον Γιάννη έχουμε συνεργαστεί στενά και είμαστε φίλοι. Γνωριστήκαμε το 2000 στο Πανεπιστήμιο, είχαμε στενή συνεργασία γιατί ήμασταν και στον ίδιο τομέα ενώ με βοήθησε στην προσπάθεια δημιουργίας διδακτορικού τμήματος. Η συνεργασία με τον Γιάννη ήταν πάντα εύκολη, ευχάριστη, άμεση, αποτελεσματική. Μέσα από την επαγγελματική συνεργασία αναπτύχθηκε μια πάρα πολύ στενή ανθρώπινη σχέση. Από τότε που έγινε υπουργός έχω αποχωρήσει από την Ελλάδα και δεν έχουμε βρεθεί έκτοτε. Με την πολυτέλεια της απόστασης και προσπαθώντας να θυμηθώ πως είχα νιώσει όταν ανακοινώθηκε ότι θα γίνει υπουργός, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι καταλάβαινα γιατί πήρε αυτή την απόφαση και είμαι σίγουρος ότι δεν την πήρε ελαφρά τη καρδία, ότι γνώριζε τα προβλήματα. Ίσως να μην ήταν η θέση που ήθελε εκείνος, δεν νομίζω ότι ήταν στο στόχαστρό του. Δεδομένης όμως της τοποθέτησής του και της ανάλυσής του για την πορεία της κρίσης – μια ανάλυση που διαφέρει πολύ από τη δική μου- θεώρησε ότι δεν είχε άλλη επιλογή παρά να αποδεχθεί την πρόταση. Τρέφω μεγάλη εκτίμηση στο πρόσωπο του Γιάννη και δε νομίζω ότι ο κύριος Σαμαράς θα μπορούσε να κάνει καλύτερη επιλογή, δεδομένης πρώτον της πολιτικής που ήθελε να ακολουθήσει και δεύτερον της ανάλυσης για αίτια της κρίσης που έκανε ο Γιάννης Στουρνάρας και των μέτρων που θα ήθελε να εφαρμόσει. Ταίριαζαν απόλυτα σε εκείνη την συγκυρία.»
Σε μια εκ βαθέων συζήτηση, ο Γιάννης Βαρουφάκης, καθηγητής πολιτικής οικονομίας και αρθρογράφος, απάντησε σε κάθε ερώτηση με μια φυσική ευθύτητα: Για τον «Εμφύλιο Πόλεμο» των γονιών του, την κόρη του Ξένια που αποχωρίστηκε, την αλήθεια για την θητεία του στο στρατό. «Ευθαρσώς», «πες μου», «κρίση», «δεν έχω πρόβλημα να απαντήσω σε αυτό»: οι φράσεις αυτές επέστρεφαν στην κουβέντα μας που δεν είχε στόχο τόσο μια νέα ανάλυση επί της κρίσης (αυτές τις παρακολουθούμε κάθε εβδομάδα σε LifΟ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, protagon.gr και Hot Doc όπου γράφει άμισθα, με εξαίρεση τα δύο πρώτα μέσα από τα οποία παίρνει ένα πολύ μικρό ποσό, όπως διαβεβαιώνει), όσο να μάθουμε ποιος πραγματικά είναι και τι έχει στο μυαλό του ο Γιάννης Βαρουφάκης. Ποιος είναι ο κύριος καθηγητής, που διδάσκει στο πανεπιστήμιο του Austin «Παγκόσμια και ευρωπαϊκή κρίση» (τι άλλο; λέει και ο ίδιος), αλλά και ένα καθαρά θεωρητικό μάθημα που στηρίζεται στις έννοιες «Αξία και ανάπτυξη».
Μεγάλωσα με τον Εμφύλιο Πόλεμο μέσα στο σπίτι
«Γεννήθηκα στο Παλαιό Φάληρο, με καταγωγή κυρίως από τo Kάιρο και την Κρήτη. Έχω μεγαλώσει με μια οικογένεια όπου το βασικό θέμα συζήτησης ήταν η πολιτική, με έντονες αντιπαραθέσεις. Ο πατέρας μου προερχόταν από την Αριστερά είχε περάσει χρόνια στη Μακρόνησο και στην εξορία, η μητέρα μου προερχόταν από μία συντηρητική οικογένεια. Η ίδια -για λόγους ιστορικών ατυχημάτων- στο πανεπιστήμιο ήταν ενταγμένη ακόμη και στην ακροδεξιά, θα έλεγα. Οπότε καταλαβαίνετε ότι ζούσα με τον Εμφύλιο Πόλεμο μέσα στο σπίτι μου. Βέβαια πολύ γρήγορα, από τα πρώτα χρόνια που ήταν μαζί οι γονείς μου συνέκλιναν προς την Κεντροαριστερά και οι δυο, αν και διατηρούσαν πάντα τις διαφορές τους. Ο πατέρας μου ψήφιζε ΕΔΑ, η μητέρα μου στη δεκαετία του '60 έγινε Παπανδρεϊκή. Μετά την πτώση της δικτατορίας ο πατέρας μου συνέχισε να ψηφίζει κομμουνιστικό κόμμα, η μητέρα μου ΠΑΣΟΚ, μέχρι που στη δεκαετία του '80 άρχισαν και οι δυο να ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ. Κατά 80% οι συζητήσεις μας αφορούσαν την πολιτική. Ακόμη και όταν ζούσα στο εξωτερικό επί 23 χρόνια, όταν έπαιρνα τηλέφωνο τη μητέρα μου, το πρώτο πράγμα που συζητούσαμε ήταν οι πολιτικές εξελίξεις (γελάει). Σε καμία περίπτωση δεν ήταν η κλασική Ελληνίδα μητέρα...
Ο παράδεισος της Αυστραλίας και οι δυο-τρεις υπηκοότητες
«Μετά το σχολείο έφυγα αμέσως για την Αγγλία όπου σπούδασα και στη συνέχεια δίδαξα, επί σχεδόν δέκα χρόνια. Όμως τα χιόνια της – αυτά τα καφέ, τα ανακατεμένα με λάσπη- και η Θάτσερ με έπεισαν να φύγω και να πάω στην Αυστραλία όπου μου είχαν κάνει πρόταση να διδάξω στο Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ. Με έκπληξή μου συνειδητοποίησα μετά από ένα μήνα ότι είναι ο παράδεισος και έστειλα την παραίτηση μου με φαξ στο Cambridge. Κάποια στιγμή έφτασα να έχω τρεις υπηκοότητες: ελληνική, αγγλική, αυστραλέζικη. Θυμάμαι το πρωινό που πέρασα στη Βρετανική πρεσβεία στην Καμπέρα παραδίδοντας το βρετανικό μου διαβατήριο – ο πρέσβης δεν είχε ακούσει ποτέ κάποιον να παραδίδει το βρετανικό διαβατήριο, να μην θέλει να είναι Βρετανός... Όμως και οι παράδεισοι κάποια στιγμή σε γεμίζουν με συναισθήματα φυγής. Γύρω στο 1995 η Αυστραλία έκανε μια συντηρητική στροφή, η οποία έφερε αλλαγές και στο Πανεπιστήμιο, συνδυάζοντας τα χειρότερα στοιχεία του εμπορικού και του δημόσιου. Ήταν η ώρα να αρχίσω να σχεδιάζω την επόμενη απόδρασή μου (όπως έκανα από την Ελλάδα μόλις τελείωσα το σχολείο, και από την Αγγλία το 1988). Το 2000 γύρισα στην Ελλάδα.»
Η αλήθεια για τη θητεία μου στο στρατό
«Ήμουν πάντα – αυτό να το γράψετε σας παρακαλώ – νομίμως εκτός στρατεύματος. Στην αρχή είχα την κλασική αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών. Τότε, πέρασε κάποιος νόμος που πρέπει να έγινε φωτογραφικά για φίλο πολιτικού, που έπιασε και μένα: Υπήρχε η πρόβλεψη να επεκταθεί μέχρι τα 32 χρόνια η αναβολή για όποιον δούλευε σε κάποιο από τα καλά πανεπιστήμια του εξωτερικού. Στη συνέχεια πήγα στην Αυστραλία και με έπιασε ο νόμος για τους υπερπόντιους μετανάστες που έπαιρναν εξαίρεση των στρατιωτικών κλήσεων. Δεν έπαιρναν όμως και πιστοποιητικό τύπου Α. Όταν επέστρεψα στην Αθήνα το 2000 χρειαζόμουν αυτό το πιστοποιητικό προκειμένου να διοριστώ στο Πανεπιστήμιο. Έτσι, κατατάγηκα και υπηρέτησα 4 μήνες, σε τάγμα ανεπιθύμητων... στη Σύρο».
H σχέση μου με τον Γιώργο, τον Νίκο, τον Αντρίκο Παπανδρέου
«Πριν γνωρίσω την οικογένεια Παπανδρέου, θυμάμαι την μητέρα μου να βρίσκεται συχνά με την Μαργαρίτα Παπανδρέου, στην δεκαετία του 70, και να εξορμούν πολλές γυναίκες μαζί στην επαρχία όπου πάσχιζαν να πείσουν τις αγρότισσες ότι είχαν δικαιώματα – ότι η ανδρική βία δεν ήταν κάτι το φυσιολογικό. Ήταν η εποχή της ΕΓΕ που μπήκε δυναμικά και στο σπίτι μου. Με τους Παπανδρέου η προσωπική μου σχέση ξεκίνησε χρόνια μετά όταν γνώρισα τον Αντρίκο, τότε που άρχισε η διαδικασία μετακίνησής του από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στο δικό μου Πανεπιστήμιο (το 2001), και συγκεκριμένα στον Τομέα Πολιτικής Οικονομίας που διεύθυνα. Η επαγγελματική συνεργασία μας γρήγορα εξελίχθηκε σε φιλία που συνεχίζεται έως σήμερα. Από το 2002 στην παρέα μας εντάχθηκε και ο Νίκος, ο αδελφός του με τον οποίο ανέπτυξα ανεξάρτητη φιλική σχέση. Στο πλαίσιο της παρέας εκείνης γνώρισα τον Γιώργο και την Άντα. Όταν, λίγο αργότερα, ο Γιώργος αποφάσισε να «κτυπήσει» την Προεδρία του ΠΑΣΟΚ, μου ζητήθηκε (όπως και σε πολύ κόσμο) να «βοηθήσω». Όπερ και έπραξα παρά το γεγονός ότι τους είχα δηλώσει πως δεν μπορώ να υποστηρίξω το ΠΑΣΟΚ, όπως είχε μετεξελιχθεί μετά το 1985.
Η κοπτική-ραπτική του ΓΑΠ
«Από τις ομιλίες που έγραψα θυμάμαι την πιο «τραυματική»: Μου είχε ζητηθεί να γράψω ομιλία οικονομικού περιεχομένου, που θα διάβαζε ο ΓΑΠ στο Ξενοδοχείο Τιτάνια, πριν τις εκλογές του 2004, σε κοινό οικονομικών συντακτών. Στόχος της ομιλίας ήταν να δείξει πως ο νέος Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είχε κάτι σημαντικό να πει για τα οικονομικά (που όλοι ήξεραν δεν ήταν το ισχυρό του «ατού»). Λέω «τραυματική» για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή ο λόγος που διάβασε τελικά ήταν αποτέλεσμα άκριτης κοπτικής-ραπτικής – λίγο από το δικό μου κείμενο, λίγο από κάποιων άλλων, λίγο αυτοσχεδιασμός ΓΑΠ, ένας αχταρμάς. Δεύτερον, και πιο σημαντικό, την ώρα της ομιλίας συνειδητοποίησα ότι είχαν «ξεχάσει» να καλέσουν τους... οικονομικούς συντάκτες. Σας αναφέρω αυτό το παράδειγμα για να πάρετε μια ιδέα του πόσο αποκαρδιωτική ήταν η όλη εμπειρία του να προσπαθείς να βοηθήσεις μια τέτοια χαοτική προσπάθεια.»
Γιατί παραιτήθηκα από τον Γιώργο
«Ο λόγος της απομάκρυνσής μου ήταν τριπλός: (Α) Κατάλαβα ότι η χαοτική «οργάνωση» δεν ήταν προϊόν ατυχήματος αλλά συνειδητή εκ μέρους ΓΑΠ, (Β) Η χαοτική «οργάνωση» δημιουργούσε συνθήκες διαγκωνισμών μεταξύ συμβούλων, με αποτέλεσμα όσοι εξ ημών δεν ενδιαφερόμασταν για τα οφίτσια (και άρα ήμασταν έτοιμοι να επιστρέψουμε σπίτι μας αν η δουλειά μας χαραμιζόταν) αποσυρόμασταν αφήνοντας δίπλα στον ΓΑΠ μόνο εκείνους που έμεναν επειδή ποθούσαν την εξουσία πιο πολύ από την ουσία. (Γ) Όταν το «σύστημα» αυτό, με μαθηματική ακρίβεια, οδηγούσε στην αποτυχία (δεν είναι τυχαίο ότι ο ΓΑΠ έχασε όλες τις εκλογές, εκτός από εκείνη που ο Κώστας Καραμανλής δεν ήθελε να κερδίσει) τότε ο ΓΑΠ δικαιολογούσε τις αποτυχίες του αναφερόμενος σε «υπονόμευση» από σκοτεινούς ανθρώπους και κέντρα. Έτσι κάποια στιγμή εντός του 2006 παραιτήθηκα και επισήμως.»
Η απόρρητη επιστολή μου στον Παπανδρέου το 2007
«Τον Σεπτέμβρη του 2007, μετά την εκλογική ήττα του, τού έστειλα επιστολή (την οποία δεν έχω κοινοποιήσει σε κανέναν, πέραν της οικογένειάς του) που του εξηγούσα γιατί δεν μπορούσα να τον υποστηρίξω για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ (τότε που είχε αναμετρηθεί με τον Βενιζέλο). Από τότε η κοινωνική μας σχέση τόσο με τον Γιώργο όσο και με τον Νίκο έπαψε να υφίσταται, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχουν αρνητικά συναισθήματα μεταξύ μας. (Έχω την εντύπωση ότι αν τύχει να συναντηθούμε θα αγκαλιαστούμε και θα φιληθούμε ειλικρινά. Άλλο η αντιπαράθεση επί πολιτικών ζητημάτων και άλλο οι ανθρώπινες σχέσεις.)»
Ο Αντρίκος, ο Καμμένος, αυτοί που έγλυφαν τους Παπανδρέου
«Με τον Αντρίκο τα πράγματα πάντα διέφεραν, καθώς η επαγγελματική σχέση μας συνεχίζεται αδιάκοπα, όπως και η κοινωνική/φιλική μας σχέση. Λέτε ότι «σπανίως έχουμε δει κάποιον να δεσμεύεται τόσο έντονα και κατηγορηματικά για την αθωότητα άλλου προσώπου». Δεν είναι έτσι, Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει καθημερινά σε όλα τα δικαστήρια του κόσμου. Να σας θυμίσω ότι σε κανένα δικαστήριο δεν τίθεται το ερώτημα σε μάρτυρα: «Είσαι διατεθειμένος να ορκιστείς για την αθωότητα του τάδε;» Όχι, αυτό που γίνεται είναι, αρχικά, εξαγγέλλεται μια συγκεκριμένη κατηγορία και κατόπιν ο μάρτυρας καλείται να τοποθετηθεί επί της συγκεκριμένης αυτής κατηγορίας. Π.χ. «είδα τον Κώστα στην Λαμία το βράδυ εκείνο – άρα είναι αδύνατον να διέπραξε φόνο στην Αθήνα εκείνη την στιγμή, όπως αναφέρει το κατηγορητήριο». Δεν τοποθετείται ο μάρτυρας γενικά και αόριστα ορκιζόμενος ότι ο Κώστας είναι γενικά και αόριστα αθώος για τα πάντα. Τοποθετείται επί της συγκεκριμένης κατηγορίας. Έτσι και στην περίπτωση του Αντρίκου με την υπόθεση ισχυρισμών του κ. Καμμένου. Δεν χρειάστηκε παρά να ρίξω μια ματιά στις δηλώσεις Καμμένου για να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι οι κατηγορίες του περί CDS του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, και εμπλοκής του Αντρίκου Παπανδρέου σε αυτή την συναλλαγή που περιέγραφε-κατήγγειλε ο κ. Καμμένος, ήταν καθ' όλα ανυπόστατες. Στην ένορκη κατάθεσή μου αυτό είπα: Ότι δηλώνω ένορκα πως πρόκειται για γελοίες, κατασκευασμένες κατηγορίες που σε καμία των περιπτώσεων δεν μπορούν να στοιχειοθετήσουν κάποια ενοχή του Αντρίκου γιατί απλά δεν ήταν δυνατόν κάποιος να κάνει αυτό που αναφέρει ο κ. Καμμένος ακόμα και να ήθελε. Θεώρησα υποχρέωσή μου να το πω δημόσια και ένορκα σε μια χώρα που δεν έχει κατανοήσει την σημασία του τεκμηρίου της αθωότητας, σε μια χώρα όπου η κρίση αντικαθιστά στην έντονη πολιτική, διαλεκτική αντιπαράθεση με την ανθρωποφαγία. Και κάτι άλλο, τελευταίο: Δεν αντέχω να βλέπω ανθρώπους που έως πρότινος «έγλυφαν» την οικογένεια Παπανδρέου (όταν κάποιοι εξ ημών είχαμε σταθεί ενάντιοι, με μεγάλο προσωπικό και ψυχολογικό κόστος, στην κυβέρνηση ΓΑΠ) τώρα να κάνουν τα στραβά μάτια όταν ο Αντρίκος γίνεται το εξιλαστήριο θύμα ώστε εκείνοι, οι τέως ευνοούμενοι της οικογένειας και συνολικά του κατεστημένου, να συνεχίσουν να είναι στα πράγματα και να πασχίζουν για την επέκταση και επιβίωση της κλεπτοκρατίας.»
Ο καλός μου φίλος Γιάννης Στουρνάρας
«Με τον Γιάννη έχουμε συνεργαστεί στενά και είμαστε φίλοι. Γνωριστήκαμε το 2000 στο Πανεπιστήμιο, είχαμε στενή συνεργασία γιατί ήμασταν και στον ίδιο τομέα ενώ με βοήθησε στην προσπάθεια δημιουργίας διδακτορικού τμήματος. Η συνεργασία με τον Γιάννη ήταν πάντα εύκολη, ευχάριστη, άμεση, αποτελεσματική. Μέσα από την επαγγελματική συνεργασία αναπτύχθηκε μια πάρα πολύ στενή ανθρώπινη σχέση. Από τότε που έγινε υπουργός έχω αποχωρήσει από την Ελλάδα και δεν έχουμε βρεθεί έκτοτε. Με την πολυτέλεια της απόστασης και προσπαθώντας να θυμηθώ πως είχα νιώσει όταν ανακοινώθηκε ότι θα γίνει υπουργός, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι καταλάβαινα γιατί πήρε αυτή την απόφαση και είμαι σίγουρος ότι δεν την πήρε ελαφρά τη καρδία, ότι γνώριζε τα προβλήματα. Ίσως να μην ήταν η θέση που ήθελε εκείνος, δεν νομίζω ότι ήταν στο στόχαστρό του. Δεδομένης όμως της τοποθέτησής του και της ανάλυσής του για την πορεία της κρίσης – μια ανάλυση που διαφέρει πολύ από τη δική μου- θεώρησε ότι δεν είχε άλλη επιλογή παρά να αποδεχθεί την πρόταση. Τρέφω μεγάλη εκτίμηση στο πρόσωπο του Γιάννη και δε νομίζω ότι ο κύριος Σαμαράς θα μπορούσε να κάνει καλύτερη επιλογή, δεδομένης πρώτον της πολιτικής που ήθελε να ακολουθήσει και δεύτερον της ανάλυσης για αίτια της κρίσης που έκανε ο Γιάννης Στουρνάρας και των μέτρων που θα ήθελε να εφαρμόσει. Ταίριαζαν απόλυτα σε εκείνη την συγκυρία.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου