Μπορεί η Ελλάδα να σχεδιάσει και να ναυπηγήσει το δικό της Εθνικό Πλοίο;

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παράδοξα του σύγχρονου ελληνικού κράτους είναι ότι τουλάχιστον τα τελευταία 80 χρόνια δεν κατάφερε να ναυπηγήσει ένα ελληνικής σχεδίασης και ανάπτυξης πολεμικό πλοίο για τις ανάγκες της εθνικής άμυνας. Όσο και αν ακούγεται παράξενο, η τρίτη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη στον πλανήτη με τέσσερα μεγάλα ναυπηγεία και τις δεκάδες άλλες εταιρείες που ασχολούνται με την ναυπήγηση και επισκευή πλοίων, δεν έχει καταφέρει μέχρι και σήμερα να ναυπηγήσει ένα μεγάλου εκτοπίσματος πολεμικό πλοίο με βάση πρωτότυπα ελληνικά σχέδια και ελληνικής κατασκευής υποσυστήματα, με εξαίρεση ίσως τα 5 αποβατικά πλοία κλάσης Ιάσων. Αρκετοί θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για την υλοποίηση ενός τόσο φιλόδοξου προγράμματος ή ότι δεν διαθέτουμε τα απαραίτητα υποσυστήματα για να εξοπλίσουμε ένα πολεμικό πλοίο. Είναι όμως έτσι και με ποιό τρόπο αντιμετώπισαν το ίδιο ζήτημα οι γείτονες μας οι Τούρκοι;
Γράφει ο Γιώργος Τσιμπούκης (στρατιωτικός συντάκτης- δημοσιογράφος)
Πριν αναλύσουμε τις δυνατότητες και της αδυναμίες της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας για την υλοποίηση ενός καθαρά ελληνικού προγράμματος ναυπήγησης μεγάλων πολεμικών πλοίων επιφανείας, ας εξετάσουμε τι έπραξαν οι “φίλοι και σύμμαχοι” Τούρκοι.

Πως οι Τούρκοι κατάφεραν να ναυπηγήσουν το δικό τους Εθνικό Πλοίο

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 το Τουρκικό Ναυτικό αναζητούσε το νέο πλοίο μεγέθους κορβέτας που θα αντικαθιστούσε τις παλαιές μονάδες του. Το πρόγραμμα ονομάστηκε MILGEM δηλαδή το “Εθνικό Πλοίο” και το πλοίο που θα επιλεγόταν θα αποτελούσε το σημείο αναφοράς για το μέλλον του Τουρκικού Ναυτικού. Αρχικά είχε επιλεγεί η φρεγάτα τύπου ΜΕΚΟ Α-100 της γερμανικής εταιρείας Blohm&Voss με την οποία οι Τούρκοι συνεργάστηκαν για τέσσερα χρόνια, χωρίς όμως να καταλήξουν σε κάποια σχεδίαση-πρόταση που να ικανοποιεί τις απαιτήσεις τους. Η άνοδος όμως στην εξουσία του R.T. Erdogan αλλάζει την ρότα του προγράμματος και επιλέγεται η σχεδίαση και ανάπτυξη του νέου πλοίου από Τουρκικές εταιρείες, αντί της συνεργασίας με ξένους ναυπηγικούς οίκους.

Η επιλογή αυτή όπως αποδείχτηκε ήταν μέρος μίας προσεκτικά σχεδιασμένη διαχρονικής πολιτικής, ώστε η Τουρκία να καταστεί το 2023 ναυπηγική και ναυτική δύναμη. Στόχος των Τούρκων ήταν και είναι μέχρι σήμερα, η ανάπτυξη των δυνατοτήτων της χώρας, ώστε να μπορεί να σχεδιάζει και να ναυπηγεί με ιδία μέσα πολεμικά πλοία καθώς και να μπορεί να κατασκευάζει και να ολοκληρώνει σε αυτά τα αναγκαία υποσυστήματα. Για το σκοπό αυτό, το Ναυτικό της Τουρκίας ίδρυσε το MILGEM Project Office (MPO) το οποίο ήταν αρμόδιο για το συντονισμό της σχεδίασης και της ναυπήγησης του πρώτου πλοίου του προγράμματος του “Εθνικού Πλοίου” της Τουρκίας. Λόγω της δύσκολης και τεχνολογικά απαιτητικής φύσης του έργου, οι Τούρκοι αξιοποίησαν την εμπειρία που απέκτησαν από τη συνεργασία τους με την Blohm&Voss διαμορφώνοντας μία αρχική αντίληψη για το πως θα έπρεπε να σχεδιαστεί το πλοίο και ποια θα έπρεπε να είναι τα χαρακτηριστικά του. Ακολούθως σε συνεργασία με το δανέζικο ναυπηγικό γραφείο DELTA Marine, το ερευνητικό κέντρο του Τουρκικού Ναυτικού ARMERKOM, τρία Τουρκικά Πανεπιστημιακά ιδρύματα, ένα κρατικό Ινστιτούτο ερευνών και την κρατική εταιρεία μηχανολογικών μελετών STM, προχώρησαν στην λεπτομερή σχεδίαση της κορβέτας.

Την ναυπήγηση του αρχικού πλοίου την ανέλαβε το κρατικό ναυπηγείο INS στο Pendik. Σύμφωνα με τα σχέδια των Τούρκων, το πρώτο πλοίο (F-511 Haybeliada) και το δεύτερο πλοίο (F-512 Buyukada) της κλάσης Ada του προγράμματος MILGEM, αποτελούν τα πρωτότυπα επί των οποίων θα δοκιμαστούν οι δυνατότητες των Τούρκων ναυπηγών και μηχανικών, καθώς και τα συστήματα Τουρκικής κατασκευής που αναπτύχθηκαν για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Τα υπόλοιπα έξι πλοία του προγράμματος MILGEM θα ναυπηγηθούν από ιδιωτικά ναυπηγεία μετά από τη μεταφορά της σχετικής τεχνογνωσίας από τα κρατικά ναυπηγεία INS. Για την ναυπήγηση του πρώτου πλοίου εργάστηκαν πάνω 50 Τουρκικές εταιρείες, με την εγχώρια προστιθέμενη αξία να φτάνει στο 65%. Το τουρκικό μοντέλο υλοποίησης του προγράμματος MILGEM το οποίο ξεκίνησε ουσιαστικά το 2004, βασίζεται στην αξιοποίηση της ξένης ναυπηγικής τεχνογνωσίας, στην βήμα προς βήμα ναυπήγηση του πλοίου υπό την αιγίδα μίας εξειδικευμένης κρατικής υπηρεσίας (MPO), στην ανάθεση της ανάπτυξης υποσυστημάτων του πλοίου σε πληθώρα Τουρκικών εταιρειών και στη μεταφορά της τεχνογνωσίας ναυπήγησης και ολοκλήρωσης των συστημάτων της κορβέτας σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ώστε να ωφεληθεί η βιομηχανία στο σύνολό της. Παράλληλα η αμυντική βιομηχανία της χώρας, συμμετέχει στο πρόγραμμα MILGEM σε τρία επίπεδα.

Το πρώτο επίπεδο περιελάμβανε την ανάπτυξη συστημάτων όπως, ραντάρ ναυτιλίας, συστημάτων Επικοινωνιών, συστημάτων ESM/Sonar/FLIR/LWR, του Συστήματος Διαχείρισης Μάχης, του Συστήματος Ελέγχου Πυρός, καθώς και των αναλώσιμων αντιμέτρων παράλληλα με την ναυπήγηση των δύο αρχικών πλοίων, ενώ το δεύτερο την συμπαραγωγή με ξένες εταιρείες συστημάτων που η τουρκική βιομηχανία δεν διέθετε ακόμη τη σχετική τεχνολογία, όπως το ραντάρ έρευνας. Τέλος το τρίτο επίπεδο περιλαμβάνει την ανάπτυξη συστημάτων που θα αντικαταστήσουν τα ξένα στα πλοία που θα ναυπηγηθούν στο μέλλον.

Ποιές είναι οι δυνατότητες και οι αδυναμίες της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας

Η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία όσο και αν δεν είναι ευρύτατα γνωστό έχει την υποδομή και τη δυνατότητα να φέρει σε πέρας ένα πρόγραμμα ναυπήγησης πολεμικού πλοίου μεγέθους κορβέτας με την προϋπόθεση φυσικά ότι θα λυθούν τα γνωστά προβλήματα που δοκιμάζουν τα δύο μεγάλα ναυπηγεία της χώρας, τα ΕΝΑΕ και την Ελευσίνα. Αρχίζοντας από την σχεδίαση του πλοίου η χώρα διαθέτει 4 ιδιωτικά ναυπηγικά μελετητικά γραφεία και δύο επιπλέον στα ΕΝΑΕ και στην Ελευσίνα. Τα δύο τελευταία έχουν ναυπηγήσει με ξένα σχέδια 3 φρεγάτες, 13 πυραυλακάτους, 3 περιπολικά σκάφη, ενώ 6 ακόμη περιπολικά σκάφη ναυπηγήθηκαν με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε από προηγούμενα ναυπηγικά προγράμματα. Η ενίσχυση των μελετητικών γραφείων των ναυπηγείων και η συνεργασία τους με τα αντίστοιχα ιδιωτικά, θα είχε ως αποτέλεσμα την μείωση του χρόνου ολοκλήρωσης των σχεδιαστικών εργασιών για το Ελληνικό “Εθνικό Πλοίο”, ενώ η συνεργασία με ένα ξένο μελετητικό ναυπηγικό γραφείο κρίνεται αναγκαία. Σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει το Πολυτεχνείο με την πειραματική του δεξαμενή καθώς και λοιπά Πανεπιστημιακά ιδρύματα και κρατικοί φορείς όπως το ΓραφείοΈρευνας και Τεχνολογίας του Ναυτικού.

Από εκεί και πέρα, η χώρα μας διαθέτει σημαντικό αριθμό εταιρειών, οι οποίες παράγουν υποσυστήματα που εξοπλίζουν πολεμικά πλοία όπως, ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, καλωδιώσεις, πυροσβεστικά μέσα, συστήματα κλιματισμού, συστήματα μετάδοσης κίνησης ελίκων, το υδραυλικό μέρος και τους άξονες του πηδαλίου, τα πτερύγια του πηδαλίου, την ξενοδοχειακή υποδομή του πλοίου, αντλιτικά συστήματα και τις σωληνώσεις. Επιπλέον οι Ελληνικές εταιρείες έχουν τη δυνατότητα κατασκευής του συστήματος πλοήγησης, των θυρών ασφαλείας, τους ηλεκτρικούς πίνακες του πλοίου, του συστήματος διαχωρισμού των πετρελαιοειδών, του μονωτικού υλικού και το συστήματος αφαλάτωσης, Οι εταιρείες αυτές βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής και της Θεσσαλονίκης και απασχολούν περισσότερους από 2.000 εργαζόμενους.

Όσον αφορά τον στρατιωτικό εξοπλισμό και τα υποσυστήματα του πλοίου, η Ελληνική αμυντική βιομηχανία έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα, τα οποία δυστυχώς δεν είναι γνωστά στους περισσότερους Έλληνες. Πιο συγκεκριμένα στον τομέα των επικοινωνιών, Ελληνική εταιρεία έχει ήδη κατασκευάσει συστήματα ζεύξης δεδομένων και διαβίβασης τακτικής εικόνας μεταξύ διαφορετικών συστημάτων ζεύξης δεδομένων, ενώ μία ακόμη εταιρεία έχει κατασκευάσει ένα ευρυζωνικό σύστημα ασφαλούς μετάδοσης εικόνας, ήχου και δεδομένων σε αληθινό χρόνο. Η ίδια εταιρεία έχει επίσης κατασκευάσει σύστημα διασύνδεσης και ολοκλήρωσης επικοινωνιών για πολεμικά πλοία, ενώ δύο τουλάχιστον Ελληνικές εταιρείες κατασκευάζουν Συστήματα Διαχείρισης Μάχης. Ακόμα και στον απαιτητικό τομέα του ηλεκτρονικού πολέμου, η ελληνική βιομηχανία έχει να επιδείξει ένα σύστημα ESM, το οποίο μάλιστα έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε αληθινές συνθήκες.

Ολοκληρώνοντας τον τομέα των αισθητήρων, την περίοδο αυτή Ελληνική εταιρεία 
εργάζεται για την ανάπτυξη συστήματος FLIR με θερμική κάμερα 3ης γενιάς, έκδοση του οποίου θα μπορούσε να εξοπλίσει πολεμικό πλοίο. Τέλος ακόμη μία Ελληνική εταιρεία αναπτύσσει αυτή την περίοδο ένα Σύστημα Ελέγχου Πυρός για ναυτικά πυροβόλα με διαμέτρημα μέχρι και 30χλστ. Φυσικά οι Ελληνικές εταιρείες δεν έχουν την υποδομή και την τεχνογνωσία για να κατασκευάσουν ραντάρ έρευνας ή βλήματα επιφανείας-επιφανείας, επιφανείας-αέρος, ούτε συστήματα σόναρ ή ακόμα και το κύριο πυροβόλο του πλοίου.

Όμως, ακόμα και αν υπήρχε η βούληση να αξιοποιηθεί η υπάρχουσα τεχνολογική υποδομή, το Ελληνικό “Εθνικό Πλοίο” θα μπορούσε να διαθέτει σημαντική εγχώρια προστιθέμενη αξία, δίνοντας εργασία σε χιλιάδες Έλληνες εργαζόμενους. Το ερώτημα όμως είναι, υπάρχουν ηγεσίες που θα ήθελαν η Ελλάδα να ναυπηγήσει το δικό της “Εθνικό Πλοίο” όπως ορθά πράττει η Τουρκία. 

ΠΗΓΗ: defencenews.gr